ભદ્રશ્ર્વર જૈન મંદિર
ભદ્રશ્ર્વર જૈન મંદિર, પણ વસઈ જૈન મંદિર તરીકે ઓળખાય છે, ઐતિહાસિક મુંદ્રા તાલુકામાં, કચ્છ, ગુજરાત, ભારત ભદ્રશ્ર્વર ગામ સ્થિત મહત્વ જૈન મંદિર છે. ભૂતપૂર્વ મંદિર રાજ્ય ગુજરાત રાજ્ય આર્કિયોલોજી વિભાગ હેઠળ સંરક્ષિત સ્મારક (એસ જીજે -45), ભારતની સૌથી જૂનુ જૈન મંદિરો પૈકીનું એક હોવાનું માનવામાં આવે છે.
આ સ્થળ અંગે સૌથી જૂની માહિતી વસઈ જૈન મંદિરમાં અજિતનાથની મૂર્તિ પરથી મળે છે જે સંવત ૬૨૨ (ઈસ ૫૫૨)નો ઉલ્લેખ કરે છે કદાચ તે ૧૬૨૨ (ઈસ ૧૫૬૫) પણ હોઇ શકે છે. વસઈ જૈન મંદિર વૈરાત યુગના ૨૧માં વર્ષમાં સ્થાપાયું અને હરિ કુળના સિદ્ધસેન દ્વારા સમર્પિત કરવામાં આવ્યું હોવાનું મનાય છે.
બ્રિટિશ સેના ભદ્રેસરની મંદિરની પાછળ હતી અને તેમની વચ્ચે મંદિર આવતું હતું. હસન મિયાંએ મંદિરની મર્યાદા રાખી અને બ્રિટિશરો પર તોપમારો ન કર્યો.(સંદર્ભ આપો) બ્રિટિશ સૈન્યનો વિજય થયો અને તેમણે કિલ્લેબંધ અંજાર, તુણા બંદર અને આજુ-બાજુના ગામો ૨૫ ડિસેમ્બર ૧૮૧૫ના રોજ કબ્જે કર્યા. આને કારણે કચ્છ રાજવીઓ અને બ્રિટિશરો વચ્ચે સંધિ થઇ અને કચ્છના જાડેજા રાજવીઓએ ૧૮૧૮માં બ્રિટિશરોનું શાસન સ્વિકાર્યું. કેપ્ટન જેમ્સ મેકમાર્ડોને બ્રિટિશ રાજકીય પ્રતિનિધિ તરીકે ભુજમાં મૂકવામાં આવ્યો. જોકે અંજાર જિલ્લો સાત વર્ષ, ૨૫ ડિસેમ્બર ૧૮૨૨ સુધી બ્રિટિશરોના સીધા રાજ્ય નીચે રહ્યો અને કરાર વડે કચ્છ રાજ્યને પાછો સોંપવામાં આવ્યો.[૭][૮] ૧૯૪૭માં ભારતની સ્વતંત્રતા પછી કચ્છ રાજ્ય ભારતમાં જોડાયું. ૧૯૫૬માં કચ્છ રાજ્ય બોમ્બે રાજ્યમાં વિલિન થયું અને ત્યારબાદ ૧૯૬૦માં ભાષાવાર રાજ્યોની રચના વડે તે ગુજરાતમાં આવ્યું. ભદ્રેસર હવે કચ્છ જિલ્લાના મુન્દ્રા તાલુકામાં આવે છે.
જે ચૌસમા ચાર દેવળોની ફરતે છે, જે આગળ કોરિડોર છે. આ મંદિર એક કોર્ટયાર્ડમાં છે, જે મંદિરની ફ્રન્ટની લાઇનથી ત્રણ સ્તંભોવાળા ગુંબજો દ્વારા આવરી લેવામાં આવે છે.
- Country – India
- State – Gujarat
- District – Kutch